Glaucoom: Wat je moet weten over deze stille oogaandoening
Glaucoom is een oogziekte die wereldwijd veel voorkomt en een van de belangrijkste oorzaken van blindheid is. Toch weten veel mensen er weinig van, omdat glaucoom in de beginfase vaak geen klachten geeft. In deze blog leg ik uit wat glaucoom is, hoe het ontstaat, wat de risicofactoren zijn, en wat je kunt doen om het te voorkomen of op tijd te behandelen.
Wat is glaucoom?
Glaucoom is een oogaandoening waarbij de oogzenuw beschadigd raakt. De oogzenuw is belangrijk omdat die de signalen van het oog naar de hersenen stuurt, waardoor we kunnen zien. Bij glaucoom gaat het gezichtsvermogen langzaam achteruit, meestal zonder dat je dit meteen merkt. Als glaucoom niet behandeld wordt, kan het uiteindelijk leiden tot blindheid.
De schade aan de oogzenuw ontstaat vaak door een te hoge druk in het oog. Maar let op: je kunt ook glaucoom krijgen met een normale oogdruk. Het verlies van gezichtsvermogen begint vaak met het perifere zicht (de zijkanten van je blikveld). Daardoor merk je het niet meteen, wat het gevaarlijk maakt.
Verschillende soorten glaucoom
Er zijn verschillende vormen van glaucoom, maar de meest voorkomende is primair openkamerhoekglaucoom. Hierbij ontstaat de oogschade langzaam en zijn er geen duidelijke symptomen in het begin. Dit type glaucoom komt vooral voor bij mensen boven de 40 jaar.
Een andere, minder vaak voorkomende vorm is acuut glaucoom, ook wel geslotenhoekglaucoom genoemd. Hierbij stijgt de oogdruk plotseling heel snel. Dit veroorzaakt ernstige klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid, wazig zien, en een rood en pijnlijk oog. Acuut glaucoom is een medisch noodgeval en moet direct behandeld worden om blindheid te voorkomen.
Risicofactoren voor glaucoom
Iedereen kan glaucoom krijgen, maar er zijn een aantal risicofactoren die de kans groter maken:
- Leeftijd: Glaucoom komt vaker voor bij mensen ouder dan 40 jaar, en het risico neemt toe naarmate je ouder wordt.
- Familiegeschiedenis: Als glaucoom in de familie voorkomt, bijvoorbeeld bij ouders of grootouders, heb je zelf een grotere kans om het ook te krijgen.
- Hoge oogdruk: Een verhoogde druk in het oog is een van de grootste risicofactoren voor glaucoom, hoewel het ook kan voorkomen bij normale oogdruk.
- Etniciteit: Mensen van Afrikaanse, Aziatische of Latijns-Amerikaanse afkomst hebben een hoger risico op glaucoom.
- Gezondheidstoestand: Bepaalde ziekten zoals diabetes, hoge bloeddruk, en hartziekten kunnen het risico op glaucoom verhogen.
- Langdurig gebruik van corticosteroïden: Mensen die deze medicijnen gebruiken, vooral oogdruppels met corticosteroïden, hebben een verhoogde kans op glaucoom.
Glaucoom opsporen: het belang van screening
Het probleem met glaucoom is dat het in de beginfase vaak geen klachten geeft. Tegen de tijd dat mensen merken dat hun gezichtsvermogen achteruitgaat, is er al onherstelbare schade aan de oogzenuw. Daarom is het belangrijk om je ogen regelmatig te laten controleren, vooral als je in een risicogroep valt.
Het wordt aangeraden om vanaf je 40ste regelmatig naar de oogarts of optometrist te gaan voor een controle. Een optometrist kan de eerste indicaties van glaucoom opsporen door onder andere de oogdruk te meten en de oogzenuw te onderzoeken. Als er afwijkingen worden gevonden, kan de optometrist je doorverwijzen naar een oogarts voor verder onderzoek.
Onderzoeken bij glaucoom
Er zijn verschillende onderzoeken die de oogarts of optometrist kan doen om glaucoom op te sporen:
- Oogdrukmeting: Hierbij wordt de druk in het oog gemeten. Dit is vaak een eerste indicatie van glaucoom, maar zoals eerder genoemd kan glaucoom ook voorkomen bij een normale oogdruk.
- Oogzenuwonderzoek: De oogzenuw wordt bekeken om te zien of er schade is. Dit kan gedaan worden met een oogonderzoek of met een speciale scan, de zogenaamde OCT-scan, die gedetailleerde beelden van de oogzenuw maakt.
- Gezichtsveldonderzoek: Hierbij wordt gemeten hoe goed je je omgeving kunt zien, ook aan de zijkanten van je blikveld. Dit is belangrijk omdat glaucoom vaak begint met verlies van het perifere zicht.
- Gonioscopie: Dit onderzoek kijkt naar de hoek tussen de iris en het hoornvlies, waar de afvoer van het oogvocht plaatsvindt. Dit is vooral nuttig om het type glaucoom te bepalen.
Behandeling van glaucoom
Hoewel schade door glaucoom niet ongedaan gemaakt kan worden, zijn er wel behandelingen om verdere schade te voorkomen. De meest gebruikte behandeling is het verlagen van de oogdruk, wat op verschillende manieren kan gebeuren:
- Oogdruppels: De meeste mensen met glaucoom krijgen oogdruppels voorgeschreven die de oogdruk verlagen. Dit is een langdurige behandeling die vaak levenslang moet worden volgehouden.
- Laserbehandeling: Soms kan een laserbehandeling helpen om de oogdruk te verlagen door het afvoersysteem van het oog te verbeteren of de productie van oogvocht te verminderen.
- Operatie: Als oogdruppels en laserbehandelingen niet voldoende helpen, kan een operatie nodig zijn om een nieuwe afvoer voor het oogvocht te creëren.
Leven met glaucoom
Wanneer je de diagnose glaucoom krijgt, is het belangrijk om de behandelingen serieus te nemen en regelmatig op controle te gaan bij de oogarts. De meeste mensen kunnen met de juiste behandeling hun gezichtsvermogen behouden en een normaal leven leiden.
Toch kan glaucoom veel impact hebben op het dagelijks leven, vooral als de ziekte al vergevorderd is voordat het wordt ontdekt. Mensen met glaucoom moeten mogelijk hun rijvaardigheid en mobiliteit aanpassen en extra voorzichtig zijn bij activiteiten die een goed gezichtsveld vereisen.
Het belang van vroegtijdige opsporing
De beste manier om ernstige schade door glaucoom te voorkomen, is door de ziekte op tijd te ontdekken. Zoals eerder genoemd, geeft glaucoom in de beginfase geen klachten. Daarom is het zo belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren, vooral als glaucoom in je familie voorkomt of als je andere risicofactoren hebt.
Conclusie
Glaucoom is een ernstige oogziekte die vaak ongemerkt begint, maar die blijvende schade kan veroorzaken als het niet op tijd wordt behandeld. Gelukkig zijn er goede behandelingen beschikbaar die verdere schade kunnen voorkomen. Door op tijd naar de optometrist of oogarts te gaan voor een oogcontrole, kun je ervoor zorgen dat glaucoom in een vroeg stadium wordt ontdekt en behandeld. Let dus goed op je ogen, vooral als je in een risicogroep zit, en wacht niet tot je klachten hebt.